Latin Amerika’da yolsuzluk isyanı

Üç Latin Amerika ülkesi Brezilya, Honduras ve Guatemala’da yoksulluk, şiddet ve geri kalmışlık gibi sorunların kökeni olarak görülen yolsuzluklardan bıkan halk, “artık yeter” diyor. Bu üç ülkede meydanlara inen protestocular, yolsuzlukla mücadele için siyasî; reform talep ediyor.

Darbeler, uyuşturucu çeteleri, şiddet ve yoksullukla anılan Latin Amerika’da halk bu sorunların en önemli kaynaklarından biri olarak görülen yolsuzluğa karşı isyan bayrağı açtı. Güney Amerika’nın en büyük ve en kalabalık ülkesi Brezilya, ülkenin en büyük kamu şirketi Petrobras’la ilgili rüşvet ve yolsuzluk soruşturmasıyla sarsılıyor. Mart ve nisan ayındaki büyük hükümet karşıtı gösterilerin ardından halk yolsuzlukları protesto için dün yeniden meydanlara indi. Sekiz milyonluk orta Amerika ülkesi Hoduras’ta da başkent Tegucigalpa üç aydır yolsuzluk karşıtı gösterilere sahne oluyor. Yolsuzluğun yaygın olduğu Honduras’ın komşusu Guatemala’da da insanlar, devletin kasasını soyanların hesap vermesi için sokakta.

Honduras’ta iktidar partisinin karıştığı yolsuzluklar ve bunu deşifre eden gazetecinin tutuklanması protesto dalgasına yol açtı. Komşu Guatemala’da da nisan ayından bu yana her hafta cumartesi günü yolsuzluk karşıtı gösteri düzenleniyor.

Brezilya: Geçen yıl mart ayında başlayan soruşturmayla siyasiler, işadamları ve bürokratlar arasındaki yolsuzluk ve rüşvet mekanizmasının ortaya çıktığı Brezilya’da iktidardaki İşçi Partili birçok ismin karıştığı Petrobras skandalını protesto için 50 kadar şehirde hükümet karşıtı gösteriler düzenleniyor. Protestocular, Petrobras’taki yolsuzluklara göz yummakla suçladıkları Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in istifa etmesini istiyor. Kamuoyu anketlerine göre Petrobras skandalıyla büyük yara alan, artan işsizlik ve enflasyon rakamlarıyla tepkilerin odağında olan Rousseff’e destek yüzde 8’e kadar düştü.

Honduras: ‘Muz Cumhuriyeti’ nitelemesinin ilk kullanıldığı ülke olan Honduras, 2009’daki askerî; darbenin ardından bu kez yolsuzluk skandalıyla gündemde. Başkent Tegucigalpa’da üç aydır her cuma yüzlerce kişi bir araya gelerek protesto yürüyüşü yapıyor. Protestolar, Honduras Sosyal Güvenlik Kuruluşu (IHSS) kasasını boşaltan yolsuzluğun ortaya çıkmasının ardından başladı. IHSS genel müdürü ve üst düzey yetkililerinin, paravan şirketler aracılığıyla kurumun 200 milyon dolarını hortumladığı ortaya çıktı. İktidardaki Honduras Ulusal Partisi’nin yolsuzluklarla bağlantısı deşifre edildi. Bunu deşifre eden gazeteci “iftira ve karalama” suçlamasıyla hapse atıldı. Her cuma IHSS binası önünde toplanan yüzlerce kişi buradan gazetecinin yargılandığı mahkeme binasına kadar yürüyüş yapıyor. Kendilerine ‘öfkeliler’ (indignados) diyen göstericiler, Devlet Başkanı Juan Orlando Hern·ndez’in istifasını istiyor. Protestocular, yolsuzluğun yoksulluğa, bunun da şiddete yol açtığını belirterek bu konuda mücadele talep ediyor. Hernandez de ‘kim olursa olsun yolsuzluğa kim karıştıysa en dibe kadar’ ineceklerini söylüyor. Ancak protestocular, BM nezdinde bir soruşturma komisyonu kurulması talebine şimdiye dek ‘hayır’ dedi.

Guatemala: Yaklaşık 16 milyonluk Guetemala’da ise BM destekli CICIG komisyonunun nisan ayında gümrük teşkilatındaki rüşvet çarkını ortaya çıkarmasından bu yana protestolar düzenleniyor. Protestolar sonucunda özel sekreteri rüşvet ağına karıştığı tespit edilen devlet başkan yardımcısı istifa etti. Komisyon, uyuşturucu parası ve yolsuzluğun iktidar ve muhalefet partilerinin ana finansal kaynağı olduğunu da tespit etti. Başkent Guatemala City’de her cumartesi Anayasa Meydanı’nda toplanan insanlar görev süresi ocakta dolacak Devlet Başkanı Otto Pérez’in istifasını istiyor. Halk, bu şartlar altında düzenlenecek seçimlerin “diğer bir hırsızlar grubunu seçmekten başka bir şey olmayacağını” belirterek seçimlerin ertelenmesini ve önce siyasi reformlar yapılmasını istiyor.